Author Archives: admin

https://www.vork.org/site/assets/files/1265/352_fullimage_baby-orang-oetan-hangend-in-boom.1140x640.jpg

Intensieve landbouw minst slechte optie voor behoud biodiversiteit

Posted on by

Volgens het IPBES dreigen de komende jaren een miljoen soorten planten en dieren uit te sterven. In een bijna Pavloviaanse reactie werd in de (social) media gepleit voor natuurinclusieve landbouw om de biodiversiteit in stand te houden. Recent onderzoek wijst echter uit dat juist de intensieve (high yielding) landbouw beter uitpakt voor de biodiversiteit. Zij het wel onder bepaalde voorwaarden.

Door: Joost van Kasteren  
Op: www.vork.org

Het  Intergovernmental Panel on Biodiversity and Ecosystem Services  (IPBES) stelt dat de biodiversiteit – een containerbegrip voor aantallen soorten en ecosystemen – ernstig wordt bedreigd door menselijke activiteiten. Hoe ernstig is lastig te beoordelen, evenals de wijze waarop de onderzoekers tot hun schattingen zijn gekomen, want het rapport is nog niet verschenen; we moeten het voorlopig doen met de  samenvatting voor beleidsmakers. Desondanks wijzen de (social) media de landbouw aangewezen als een van de belangrijkste oorzaken van het verdwijnen van soorten en ecosystemen. Logisch, want ondertussen wordt zo’n 40 procent van het landoppervlak (exclusief landijs en woestijnen) gebruikt voor de landbouw. Die landhonger heeft vele natuurlijke habitats aangetast en doen verdwijnen en daarmee ook veel soorten.

Klik hier om verder te lezen.

https://www.vork.org/site/assets/files/1256/stoneledge_farms_csa_week_ten_cls_5935_by_charles_smith.1140x640.jpg

Tovenaars en profeten omarmen elkaar

Posted on by

Het was altijd al een beetje gekunstelde tegenstelling en dat bleek ook op de bijeenkomst ‘When wizards meet prophets’, die vrijdag 29 maart in Wageningen werd gehouden. Tovenaars en profeten hebben elkaar nodig om struikelend hun weg te zoeken op het kronkelige pad van de duurzame ontwikkeling. Meer nog dan nieuwe technologie hebben we daar een moreel kompas voor nodig.

Door: Joost van Kasteren  
Op: www.vork.org

Een korte voorgeschiedenis: eind 2017 publiceerde wetenschapsjournalist Charles Mann zijn boek ‘Wizards and Prophets’, waarin hij de tegenstelling beschreef tussen de ‘wizard’ Norman Borlaug en de ‘prophet’ William Vogt. We bespraken het in het voorjaarsnummer van Vork in 2018. Het is inmiddels vertaald onder de voor de hand liggende titel ‘De Tovenaar en de Profeet’.

Vogt benadrukte dat we bezig zijn om de draagkracht van de aarde te overschrijden met onze groeiende bevolking en welvaart. Zijn motto is ‘minder, minder’, inclusief minder mensen op deze planeet. Borlaug is zijn tegenpool. Volgens hem bewijst de geschiedenis keer op keer dat we dankzij menselijke inventiviteit problemen kunnen oplossen: ‘Innoveer, innoveer’.

Klik hier om verder te lezen.

Taebi: ‘Kerncentrales sluiten is je kop in het zand steken’

Posted on by

Voor Trouw interviewde Marco Visscher techniekfilosoof Behnam Taebi. Hij bepleit een debat zonder ideologische stokpaardjes.

‘Kerncentrales sluiten is je kop in het zand steken’

Door: Marco Visscher

Voor de een is kernenergie de modernste en veiligste manier om energie op te wekken. Het is energie zonder luchtvervuiling of COâ‚‚-uitstoot, opgewekt met grondstoffen die overvloedig voorradig zijn en waarvan relatief weinig nodig is. Het afval heeft eveneens een bescheiden omvang en wordt zorgvuldiger afgeschermd van mens en natuur dan het geval is in iedere andere industrie. En dat alles is mogelijk tegen lage kosten en op slechts een klein stukje oppervlakte, in een centrale die zo elf van de twaalf maanden in het jaar volop kan draaien, weer of geen weer, en die bij goed onderhoud wel tachtig jaar mee kan.

Voor de ander is kernenergie een relikwie uit een roekeloze tijd waarin de mens dacht de natuur te kunnen beheersen in zijn onverantwoordelijke honger naar meer, meer, meer. Het is energie die leidt tot onafwendbaar gevaar en alleen daarom al peperduur is. Er is het gevaar van exploderende reactoren die in de wijde omtrek dood en verderf kunnen zaaien, van afval waarmee we ons geen raad weten, en van lekkende radioactiviteit die sluipenderwijs slachtoffers maakt. En dan is er nog die schimmige relatie met atoombommen, de meest dodelijke wapens ooit.

Klik hier om verder te lezen.

‘Verlichting nu’ door Steven Pinker is een must read

Posted on by

In De Groene Amsterdammer bespreekt Ralf Bodelier het  boek Verlichting Nu door Steven Pinker.

Hij die hoopt…

Met rationaliteit en humanisme strijdt Steven Pinker tegen een contraverlichting van populisten en ‘progressofoben’. Zijn  Verlichting nu  is een meeslepende  must read.

Door: Ralf Bodelier

Gele hesjes, Brexit en de AfD.  Klimaatverandering en teruglopende populaties dieren. Wereldwijd achthonderd miljoen mensen ondervoed en even zovelen zonder elektriciteit en schoon water. Trump, Bolsonaro, Orbán. Het is niet de beste tijd om de vooruitgang te prijzen. En toch is het juist dat wat de Amerikaan Steven Pinker doet. Van de hoogleraar psychologie op Harvard verscheen eind vorig jaar de Nederlandse vertaling van  Enlightenment Now,  een bijna zevenhonderd pagina’s dik pleidooi voor meer Verlichting op een moment dat, volgens Pinker, de contraverlichting opmarcheert. Voor hem overkoepelt deze term uiteenlopende stromingen als populisme, nationalisme, radicaal milieuactivisme en religieus extremisme. Wat al deze bewegingen volgens Pinker verenigt, is dat geen van hen veel op heeft met rationaliteit, wetenschap, humanisme en vooruitgang, de vier pijlers van de Verlichting.

Veellezer Bill Gates noemt Pinkers boek het meest inspirerende boek dat hij ooit las, iets wat hij overigens ook al zei over  Ons betere ik,  een eerder boek van Pinker, over de afname van geweld. Ik ga ver met Gates mee. Pinkers pleidooi voor meer Verlichting is me uit het hart gegrepen. Te meer omdat Pinker met een schat aan data duidelijk maakt hoe rede, wetenschap en humanisme het leven van miljarden mensen wereldwijd hebben verbeterd.

Klik hier om verder te lezen.

Bevolkingsgroei maakt een welvarend en groen Afrika mogelijk

Posted on by

Volgens een prognose van de Verenigde Naties groeit de bevolking in Afrika van 1 miljard nu naar 4 miljard in 2100. Wat betekent dit voor dit continent?   Hidde Boersma schrijft in de Volkskrant dat hij het als een positieve ontwikkeling ziet.

Bevolkingsgroei maakt een welvarend en groen Afrika mogelijk

De komende bevolkingsgroei in Afrika is niks om bang voor te zijn, betoogt Hidde Boersma. Die toename is juist essentieel voor het continent om zich uit de armoede te trekken.

Door: Hidde Boersma

Kamerlid Wybren van Haga van de VVD wist eind november de aandacht van bijna de gehele media op zich te vestigen met een voorstel geld vrij te maken voor geboortebeperking in Afrika, omdat dat ‘meer rendement oplevert dan investeren in honger of onderwijs’. Na een stroom van kritiek stemde de VVD schielijk in met een alternatief voorstel van coalitiepartners CDA, ChristenUnie en D66, waarin benadrukt wordt dat de keuzevrijheid van vrouwen toch echt voorop staat.

Maar met het knappen van Van Haga’s proefballonnetje is het idee niet verdwenen. Van Haga’s verlangen om in te grijpen in de levens van vrouwen op een ander continent staat namelijk in een lange traditie van westerlingen met overbevolkingsangst.

Zo maakte de ontluikende milieubeweging  zich in de jaren zestig van de vorige eeuw druk om de almaar groeiende bevolking die de draagkracht van de aarde zou overschrijden. Er verschenen boeken als The Population Bomb  van Stanford-hoogleraar Paul Ehrlich, waarin hij waarschuwde voor grote hongersnoden aan het eind van die eeuw omdat er nooit genoeg voedsel geproduceerd kon worden voor de exploderende bevolking. De bestseller stond aan de basis van de eenkindpolitiek in China, met haar miljoenen gedwongen abortussen, en aan het beleid van verplichte sterilisatie dat India in de jaren zeventig invoerde, waarbij vanwege onhygiënische toestanden duizenden vrouwen het leven lieten.

Klik hier om verder te lezen.

Bevolkingsgroei in Afrika

Posted on by

Ralf Bodelier beschrijft in De Groene Amsterdammer hoe de Afrikaanse bevolkingsgroei twee kanten kan hebben.

Het laatste succescontinent

Binnen vijftig jaar verdriedubbelt de Afrikaanse bevolking. Alarmisten vrezen die ontwikkeling. Relativisten zien het minder somber in. Beide groepen hebben elkaar nodig.

Door: Ralf Bodelier

Reis je van Nederland naar Afrika,  dan reis je van een land vol kalende mannen en grijzende vrouwen naar een continent vol kinderen. Zeker sub-Sahara Afrika is overrompelend jong. Kinderen spelen op straat, schoolklassen puilen uit en in geboorteklinieken wordt tachtigduizend keer per dag voor het eerst gehuild.

Tachtigduizend geboortes per dag, dertig miljoen per jaar, 55 per minuut. Dag in, dag uit. En veruit de meeste van deze kinderen zullen binnen 25 jaar zelf weer kinderen hebben. Het aantal van dertig miljoen Afrikanen staat gelijk aan de complete bevolking van Nederland, België en Luxemburg samen. Vijftig jaar geleden woonden in Afrika nog maar 350 miljoen mensen. Vandaag zijn het er al 1,3 miljard en over vijftig jaar staat de teller op maar liefst 3,9 miljard.

Dat is althans de inschatting van demografen. Nu vormen de 1,3 miljard Afrikanen nog een zesde van de 7,6 miljard mensen wereldwijd. In 2068 maken de 3,9 miljard Afrikanen bijna de helft uit van de 10,5 miljard mensen. Dat zijn althans de verwachtingen. Een slag om de arm is geboden: welke voorspellingen in 1968 kwamen uit in 2018? Niet die van Paul Ehrlich die in  The Population Bomb  voorspelde dat de ‘bevolkingsbom’ al in de jaren zeventig tot ‘honderden miljoenen hongersdoden’ zou leiden. Niet die van de in ’68 opgerichte Club van Rome die ervoor waarschuwde dat, wanneer we economische groei niet fors terug zouden brengen, alle grondstoffen zouden opraken. Voorspellen is een hachelijke zaak.

Over de snelle bevolkingsgroei in Afrika kun je twee verhalen vertellen.

Klik hier om verder te lezen.

Kringlooplandbouw is een kwestie van precisie

Posted on by

In een artikel op Vork, discussieplatform voor de voedselindustrie, pleit Joost van Kasteren voor ecologische intensivering in de kringlooplandbouw, en het creëren van ruimte voor experimenteren op dat gebied.

Kringlooplandbouw is een kwestie van precisie

Als we kringlooplandbouw vertalen als het efficiënt benutten van inputs als grond, water en meststoffen (nutriënten) dan zijn precisietechnieken nodig op alle niveaus, van genetica tot en met gewasecologie. Toepassing ervan wordt echter belemmerd door regelgeving en gewoonten, met het risico dat we opgesloten blijven in het versleten spoor van schaalvergroting en monocultuur, betoogt Vork-redacteur Joost van Kasteren.

Door: Joost van Kasteren

  • Kringlooplandbouw is meer dan het verplaatsen van mest en gewasresten.
  • Ecologisch intensiveren leidt tot minder verliezen en daarmee tot hogere opbrengsten en minder milieubelasting.
  • Transitie van de landbouw vraagt om ruimte om te experimenteren met de regelgeving en de ruimtelijke ordening.

Kringlooplandbouw is het toverwoord waarmee minister Carola Schouten de transitie van de Nederlandse landbouw in gang wil zetten. De toekomst ligt volgens haar niet meer in het zoveel mogelijk produceren tegen zo laag mogelijke kosten, maar in het efficiënt benutten van grondstoffen door – inderdaad – kringlopen van water en nutriënten zoveel mogelijk te sluiten.

Afgelopen maandag (19 november) mocht ik samen met Vork-columnist Hidde Boersma een workshop leiden over kringlooplandbouw. De workshop vond plaats tijdens het jaarcongres van het KIVI (Koninklijk Instituut van Ingenieurs) over de circulaire economie in Enschede en was mede georganiseerd door de Stichting Ecomodernisme, waar Hidde en ik allebei in het bestuur zitten.

Klik hier om verder te lezen.

‘Fukushima bewijst juist veiligheid kernenergie’

Posted on by

De Monitor, het onderzoeksjournalistieke platform van de KRO-NCRV, publiceerde een interview met Wouter van Caspel, werkzaam bij kerncentrale Borssele en bestuurslid van de Dutch Young Generation (DYG). DYG kaart net als Stichting Ecomodernisme de irrationele bezwaren tegen nucleaire energieopwekking aan.

‘Fukushima is het bewijs dat kernenergie superveilig is’

Moeten we in Nederland opnieuw inzetten op kernenergie (want CO2-arm) om de klimaatdoelstellingen te halen? Nee, zeggen tegenstanders, want het is veel te duur, het afval blijft duizenden jaren lang gevaarlijk en al is de kans klein, er kán zich een kernramp voordoen. We leggen deze drie belangrijkste tegenargumenten voor aan een uitgesproken voorstander: Wouter van Caspel, werkzaam bij Nederlands enige kernenergiecentrale in het Zeeuwse Borssele.

Door: Sietze van Loosdregt

Van Caspel is bestuurslid van de Dutch Young Generation (DYG), een club van jonge medewerkers in de Nederlandse nucleaire industrie. Die stuurde ons een mail na een eerdere uitzending over groene energie. ‘In de gemeente Borsele wordt energie opgewekt met een kerncentrale. Deze centrale levert genoeg energie om 1,1 miljoen huishoudens van CO2-arme energie te voorzien.’ DYG spreekt in een statement over ‘de irrationele bezwaren tegen nucleaire energieopwekking’ en pleit voor nieuwe kerncentrales ‘om de CO2-uitstoot zodanig te verminderen dat we daadwerkelijk een kans maken tegen de klimaatverandering’.

Klik hier om verder te lezen.

Essay over discussiepunten kernenergie

Posted on by

Joost van Kasteren, journalist en bestuurslid van Stichting Ecomodernisme, schreef mee aan een essay over de maatschappelijke discussiepunten rondom kernenergie. Na een korte introductie over de geschiedenis van kernenergie in Nederland worden de verschillende posities in het debat verkend, waarna een richting wordt gekozen voor een vruchtbare dialoog in de toekomst.

 

Lees het essay ‘Energie in 2030: Maatschappelijke keuzes van nu’ hier.